De geschiedenis van Vielsalm

Het graafschap Salm ontstond bijna 1000 jaar geleden. Een exacte datum hebben we niet, maar we weten dat hier ruim 4000 jaar geleden al mensen woonden. Deze mensen hebben weinig sporen van hun doortocht achtergelaten; enkele stenen bijlen, dat is het zowat. Later, omstreeks 500 vóór Christus, kwamen de Kelten. Die hebben wél sporen achtergelaten die de eeuwen doorstonden, zoals dit afgeschermde kamp. De eerste wegen werden overigens ook door hen aangelegd. Enkele eeuwen later kwamen de Romeinen naar hier, nadat zij de Kelten overwonnen en onderworpen hadden. Tijdens de grote Germaanse migraties vanaf de 4e en 5e eeuw, vestigden zich hier vervolgens de Franken. Onder de Merovingische en Karolingische koningen maakte de streek eeuwenlang deel uit van ‘de Pâquis’, de grote domeinen die we van de Romeinen hadden geërfd.

In het jaar 1000 duikt het graafschap Salm op, met aan het hoofd Comes Gisilbertus de Salmo, de eerste graaf van Salm die we kennen. Het graafschap kent machtige buren: in het noorden en het westen het abdijvorstendom van Stavelot, dat al vier eeuwen eerder werd opgericht door de heilige Remaclus. In het zuiden liggen koninklijke gronden, en in het oosten de heerlijkheid Sankt-Vith, een Luxemburgs leen. Het graafschap is klein, maar dat zal de graven van Salm niet beletten om ongewoon doortastend te werk te gaan om hun macht en faam in heel Europa te vestigen. Hier zie je bijvoorbeeld Nicolas van Salm die in 1529 de Turken versloeg in Wenen. Enkele jaren eerder, op zijn 17e, wist hij de Franse koning Frans 1 te verwonden in de Slag bij Pavia.

Omstreeks 1150 werd een eerste kasteel gebouwd op de vooruitgeschoven rotspartij tegenover de huidige kerk van Vielsalm. De graven dromen echter van aanzien, ruimte en macht. Omstreeks het midden van de 14e eeuw wordt een nieuw kasteel opgetrokken op een iets zuidelijkere, strategisch beter gelegen heuvel. Om verwarring met het eerste kasteel te vermijden, wordt de nieuwe vesting Nova Salma genoemd. Met de jaren verandert deze naam naar Salmchâteau. Het oude kasteel van Salm heet uiteraard Vetera Salma of Vieille Salme (oud Salm) en tot slot Vielsalm. In 1451 behoort het domein van Salm en Ardenne tot de bezittingen van de heren van Reifferscheid in Westfalen. Zij laten het beheer over aan hun hoge officieren. De tijd van pracht en praal is voorbij … Het kasteel geraakt geleidelijk in verval. Tijdens WO II gebruikten de Amerikaanse soldaten stenen van de ommuring om de wegen op te hogen. De twee middeleeuwse torens van de toegangspoort werden in 1946 gerestaureerd en zijn de enige overblijfselen van het kasteel.